Tax basics for earners in the ‘sharing economy’ (Vietnamese)

Các Loại Thuế Căn Bản cho người kiếm tiền trong "kinh tế trao đổi"

Kinh tế trao đổi có thể giúp quý vị tăng thêm thâu nhập khi rảnh rỗi, hay nó có thể là nguồn thâu nhập chính của quý vị. Kiểu gì đi chăng nữa, mức thâu nhập sẽ ảnh hưởng đến vụ thuế của quý vị. Ấn bản này không cố vấn về thuế, nó chỉ giúp quý vị hiểu cách báo cáo thâu nhập và chi phí của quý vị cho chính xác, vì sao quý vị cần tận dụng tất cả các chi phí được khấu trừ thuế quý vị được quyền hưởng, cách tránh bị thất vọng bất ngờ khi khai thuế, và tìm nguồn hướng dẫn và trợ giúp ở đâu.

The sharing economy might enable you to put a little extra cash in your pockets in your spare time, or it could be your primary source of income. Either way, earning money will have an impact on your tax situation. This publication, while not tax advice, will help you understand how to report your income and expenses accurately, why you should take advantage of all the deductions you’re entitled to, how to avoid an unpleasant surprise when you file your tax return, and where to get more information and assistance.

Nền kinh tế trao đổi có thể giúp quý vị kiếm thêm tiền khi rảnh rỗi, hay nó là nguồn lợi tức chính của quý vị. Kiểu gì thì kiểu, kiếm tiền bằng cách làm tài xế lái xe riêng của mình, cho thuê phòng trong nhà, "nhân viên thời vụ" hay bất kỳ các dịch vụ cá nhân với cá nhân P2P (peer to peer) sẽ ảnh hưởng đến tiền thuế của quý vị.

Nhiều người tham gia vào kinh tế trao đổi không nhận thức rằng đa số trường hợp, tiền kiếm được phải đóng thuế. Chính vì vậy quý vị phải làm nhiều bước trước khi kiếm được số tiền đầu tiên, việc này sẽ giúp quý vị khai báo lương chính xác, tận dụng tất cả các khoản quý vị được khấu trừ (giúp giảm tiền thuế) và tránh các kinh ngạc không vui khi điền đơn khai thuế.

Cách tốt nhất nên tìm đến chuyên viên khai thuế để biết chi tiết về các giấy tờ nào nên giữ và cách giảm thiểu tiền đóng thuế của quý vị. Nhưng đối với những quý vị không có một chuyên viên khai thuế hay muốn tự khai thuế, thì đây sẽ là các chỉ dẫn và kim chỉ nam cho quý vị.

Kim chỉ nam này không phải là lời cố vấn về thuế nhưng nó sẽ giúp quý vị hiểu những loại thuế nào mà quý vị cần lưu ý trong việc tận dụng kiếm tiền trong kinh tế trao đổi.

Ghi lại chi tiết các thâu nhập và chi phí

Thông thường, các công ty trung gian trong kinh tế trao đổi - là các công ty làm chủ "các mặt bằng" mà người tham gia dùng để kết nối và giao dịch - khi nói về thuế nó chỉ nói là nên tư vấn với chuyên viên khai thuế. Nhưng khi ấy, chắc hẳn là quý vị đã kiếm được tiền và bỏ lỡ cơ hội bắt đầu cho đúng.

Thâu nhập: kinh tế trao đổi dựa vào các ứng dụng (apps) là chính (mặt bằng để quý vị liên lạc với khách hàng và được trả tiền), và các apps này thường lưu lại đầy đủ tiền quý vị kiếm được. Nhưng quý vị cũng nên có hồ sơ lưu riêng cho mình trong trường hợp app bị hư vì lý do gì đó (nghĩa là, làm mất trữ liệu của quý vị) hay công ty đóng cửa. Quý vị cũng nên ghi lại thật kỹ bất kỳ lần được trả tiền nào mà không qua app.

Nếu quý vị kiếm được một số tiền cụ thể, quý vị và Sở Thuế Vụ IRS chắc chắn sẽ nhận được một mẫu đơn báo cáo từ cơ sở hay người đã trả tiền cho quý vị (xin xem phần "Thâu nhập và khấu trừ" dưới đây để biết thêm chi tiết). Nếu quý vị không kiếm đủ số tiền tối thiểu để phải báo cáo - $600 Mỹ kim cho loại thâu nhập nào đó và hơn $20,000 cũng như hơn 200 giao dịch cho các loại thâu nhập khác của mùa thuế năm 2018, công ty hay người đã trả tiền cho quý vị không phải gởi mẫu đơn báo cáo tiền lương cho quý vị (mặc dù họ có thể chọn gởi), và như vậy hồ sơ báo cáo thâu nhập của quý vị chỉ có thể là nhu liệu kế toán quý vị dùng và/hay sổ sách quý vị tự ghi lại.

Chi phí: Ghi lại kỹ các chi phí rất quan trọng vì quý vị có thể giảm được tiền thuế khi khai thuế. Các chi phí có thể được giảm thuế còn tuỳ theo cách quý vị kiếm tiền. Thí dụ, một người kiếm tiền bằng nghề tài xế lái xe của mình cho Uber hay Lyft sẽ ghi lại các phí tổn liên hệ đến xe. Một người kiếm tiền bằng cách cho thuê phòng trong nhà của họ qua Airbnb sẽ ghi lại các phí tổn cung ứng và bảo trì căn phòng đó. Và người nào làm nghề giao hàng hay làm nhân viên thời vụ cho người khác ghi lại các chi phí như tiền xăng, số mile chạy, dụng cụ và các nhu yếu phẩm khác. Tất cả các nhân viên này có thể ghi lại những phí tổn như điện thoại di động, lệ phí mua app (nếu có) và các phí tổn về chương trình kế toán.

Đây là các thí dụ cho các loại phí tổn quý vị cần nên ghi lại nếu quý vị kiếm tiền bằng nghề làm tài xế, có khách ở thuê trong nhà hay nhân viên. Có những thứ khác nữa —nên luôn chú ý đến các chi phí có thể được giảm thuế!

Đi Xe Chung

• Điện thoại di động/dịch vụ di động không dây (phần dùng cho thương vụ)
• Xăng
• Số mile (xem Ghi Chú 1)
• Dọn dẹp
• Sửa chữa và bảo trì
• Lệ phí qua cầu
• Lệ phí đăng bộ xe/bằng lái xe
• Bảo hiểm
• Khấu trừ hao mòn (xem Ghi Chú 2) (tiền được phép khấu trừ hàng năm vì tài sản dùng cho thương vụ bị hao mòn và giảm giá trị)

Cho mướn phòng

• Dọn dẹp
• Đồ nội thất và nhu yếu phẩm
• Sửa chữa
• Bảo hiểm
• Tiện ích
• Khấu trừ hao mòn
• (Lãi suất trả tiền nhà (hay một phần) (xemGhi Chú 3)

Phận Sự

• Vật liệu, dụng cụ v.v.
• Chi phí di chyển vì công việc bắt buộc

Lưu giữ mọi thứ quý vị nghĩ có thể được giảm thuế —quý vị có thể xác định sau với chuyên viên khai thuế về các chi phí được giảm thuế hay với nhu yếu phẩm khai thuế. Để biết rõ chi phí, quý vị cũng nên giữ hoá đơn và các giấy chứng minh khác.

Ghi chú 1: Các ứng dụng apps của tài xế dùng xe riêng chở khách chỉ lưu giữ số mile khi chở khách ngồi trong xe hơi của quý vị, không phải số mile chở/đón giữa khách này với khách kia, nhưng số mile này cũng được giảm thuế; vì thế quý vị phải tự ghi lại các số miles đó. (Để học về các công cụ này, xin đọc "4 Mileage Tracking Apps That Can Help Reduce Your tax Bill" (4 Ứng Dụng Apps ghi số miles giúp giảm thuế) của trang "Money Talk News": http://www.moneytalksnews.com/4-mileage-tracking-apps-that-can-help-reduce-your-tax-bill/.) Số miles chạy từ nhà của quý vị đến đón khách hàng đầu tiên và từ khách hàng cuối cùng trở về nhà không được giảm thuế. Ngoài ra, khi khai các chi phí dùng xe của quý vị cho thương vụ để được giảm thuế, quý vị phải chọn giữa hai phương thức tính chi phí chính xác hay tính số miles trung bình để khai giảm thuế mà nó đã được Sở Thuế Vụ IRS tính toán sẵn. Tùy theo quý vị làm chủ chiếc xe hay mướn xe và phương pháp nào quý vị dùng đầu tiên, quý vị có thể bị khoá trong phương thức đó cho thời hạn khi ấy. Nếu quý vị mướn một chuyên viên khai thuế, nên hỏi họ về các chương trình thuế tốt nhất cho tình trạng của quý vị. Để biết thêm chi tiết xin vào trang Tiêu Đề 510 của IRS, Dùng Xe Cho Thương Vụ (https://www.irs.gov/taxtopics/tc510.html).

Ghi chú 2: Tùy theo loại tài sản (xe, nhà hay thiết bị), có các hướng dẫn khác nhau để tính tài sản bị giảm giá trị, và một số hậu quả lâu dài về thuế quý vị cần lưu ý. Để biết thêm chi tiết, xin vào trang "A Brief Overview of Depreciation" (Sơ Lược về Tài Sản Giảm Giá Trị) của IRS (https://www.irs.gov/businesses/small-businesses-self-employed/a-brief-overview-of-depreciation) và trang "Depreciation of Business Assets" (Tài Sản Giảm Giá Trị Trong Thương Vụ) của Turbo Tax (https://turbotax.intuit.com/tax-tools/tax-tips/Small-Business-Taxes/Depreciation-of-Business-Assets/INF12091.html).

Ghi chú 3: Quý vị có thể khai một phần tiền trả lãi cho tiền mua nhà như là chi phí thương vụ để được trừ thuế nếu quý vị cho thuê cả căn hay chỉ một phần căn nhà, nhưng quý vị không được "double dip," nghĩa là số tiền lãi quý vị khai trong Schedule E và số tiềm quý vị khai trong Schedule A không thể cộng lại hơn 100% số tiền lãi quý vị đã trả trong năm đó. (Schedules là các mẫu đơn quý vị phải soạn sẵn và đính kèm nó với đơn khai thuế khi quý vị có các thâu nhập cụ thể hay các chi phí được trừ thuế.)

Giảm tiền đóng thuế

Mục tiêu ghi lại kỹ càng các chi phí của quý vị là để giảm đi tiền kiếm được qua thương vụ mà quý vị phải ghi trong đơn khai thuế. Tất các các chi phí quý vị có thể khấu trừ sẽ xuất hiện chi tiết trong giấy khai thuế ở Schedule C. Nên nhớ, khi tất cả các con số đã được đánh vào, quý vị có thể bị lỗ lã (tiền kiếm được là âm), nhưng nó không thể xảy ra mỗi năm. Sở Thuế Vụ IRS có quy định trong vòng năm năm đầu tiên làm thương vụ, quý vị phải có lời ít nhất là ba năm hay Sở Thuế Vụ sẽ phân loại thương vụ của quý vị chỉ là sở thích.

Theo quy định, quý vị có thể khấu trừ các chi phí thường nhật (phổ thông và chấp nhận được cho loại thương vụ của quý vị) và chi phí cần thiết (hữu ích và phù hợp cho thương vụ của quý vị, cho dù nó không nhất thiết là cần thiết). Để tránh nguy cơ cao bị kiểm toán (audit), các chi phí cũng phải có lý cho thương vụ của quý vị.

Một số loại và khoản chi phí hiển nhiên được trừ thuế — thí dụ, tiền xăng chở khách tới chỗ họ muốn tới. Các khoản trừ khác không được được tính. Thí dụ, bao nhiêu tiền điện/nước/khí đốt sẽ được khấu trừ khi quý vị sống trong nhà của quý vị và cho người thuê phòng? Tiền mướn một kho chứa các dụng cụ cho thương vụ của quý vị có được tính để giảm thuế không?

Vì quý vị chỉ được khấu trừ thuế các chi phí liên hệ đến thương vụ thật sự, quý vị có thể phải tính toán sao cho đúng với khoản tiền được giảm thuế. Thí dụ, nếu quý vị cho thuê căn nhà trong 121 ngày trong một năm, quý vị có thể khấu trừ 33 phần trăm chi phí hàng năm của quý vị, như bảo hiểm và các chi phí sinh hoạt (điện nước…), cộng thêm các chi phí cụ thể thực tế, như chi phí thêm chìa khoá hay quét dọn nhà sau khi người mướn cũ dọn đi và trước khi người mướn mới dọn đến.

Nếu chỉ cho mướn một phòng trong nhà của quý vị, việc tính toán phức tạp hơn. Quý vị trước tiên phải tính tỷ lệ chỗ ở quý vị dùng để cho thuê (bao nhiêu feet vuông "square feet" cho thuê và phần đó là bao nhiêu trong tổng số feet vuông "square feet" chỗ ở trong nhà của quý vị). Tỷ lệ này là con số quý vị nhân lên so với từng chi phí áp dụng được vào căn phòng cho thuê đó. Tương tự như vậy, nếu quý vị dùng điện thoại đi động cho mục đích cá nhân và thương vụ (trong đa số trường hợp, mặt bằng của kinh tế trao đổi thường hoạt động trên apps, vì thế đây là các chi phí thực thụ không tránh được), quý vị phải tính tỷ lệ giờ quý vị dùng cho thương vụ để khấu trừ một phần ra trong hoá đơn điện thoại không dây của quý vị.

Giá trị tài sản bị giảm được trừ thuế, nó cho quý vị được hồi phục lại tất cả hay một phần phí tổn của các tài sản cụ thể được dùng để kiếm tiền — giống như xe quý vị dùng làm taxi hay nhà của quý vị cho thuê. Để được giảm thuế vì tài sản giảm giá trị, quý vị trước tiên cần nhận định tài sản đó được dùng cho thương vụ là bao nhiêu nếu nó dưới 100%. Vì giá trị tài sản bị hao hụt giúp giảm đi số tiền thuế quý vị phải trả hôm nay qua cách quý vị có thể "write down" (và khấu trừ) nghĩa là viết giá thấp xuống một phần giá trị của tài sản mỗi năm so với "useful life," (giá trị tài sản còn sử dụng trong suốt thời gian làm thương vụ), nhưng sau cùng quý vị có thể phải trả thêm thuế khi bán nhà mà quý vị đã hạ khấu trừ giá trị nó xuống rồi gọi là "recapture").

Nên tư vấn với chuyên viên khai thuế chuyên nghiệp để hiểu hoàn toàn các hậu quả về đóng thuế sẽ ra sao nếu quý vị định bán căn nhà.

Nên đọc "What Happens When You Sell a House That You Have Depreciated?" (Chuyện Gì Xảy Ra Khi Bán Căn Nhà Giá Trị Đã Khấu Trừ) của SFGate để hiểu thêm và "Tax Implications of Not Charging Depreciation on a Rental Property" (Ý nghĩa của Tiền Thuế Đánh Vào Tài Sản Cho Mướn mà chưa Khấu Trừ).

Thâu Nhập và Khấu Trừ

Quý vị sẽ khai báo số thâu nhập từ thương vụ và các chi phí trong Schedule C, Lời hay Lỗ Từ Thương Vụ (https://www.irs.gov/uac/schedule-c-form-1040-profit-or-loss-from-business), khi quý vị điền Đơn 1040 (https://www.irs.gov/uac/about-form-1040).

Các loại tốn phí quý vị có thể được khấu trừ trong mẫu đơn Schedule C của Sở Thuế Vụ IRS.

Các chi tiết cần thâu thập để khai các tốn phí cho xe quý vị lái.

Schedule E, Supplemental Income and Loss, được dùng để khai báo lợi tức hay thua lỗ từ cho thuê địa ốc. Đơn 4562, Depreciation and Amortization, được dùng để khai báo tài sản giảm giá trị.

Bắt đầu mùa thuế năm 2018 (khai trong năm 2019), luật thuế có một thay đổi, nghĩa là "pass-through business" bao gồm các công ty chỉ có một chủ nhân, đối tác viên, cộng tác viên độc lập và các người chia chung tiền lương nếu kiếm được dưới $157,500 (độc thân) hay $315,000 (lập gia đình, khai thuế chung) họ có thể được khấu trừ 20 phần trăm từ tổng số tiền phải đóng thuế trong số tiền thâu nhập thực sự nhận về. Để biết thêm chi tiết về tỷ lệ được khấu trừ mới này, quý vị nên tham vấn với chuyên gia về thuế.

Những người làm nghề tự do nếu kiếm được hơn số tiền cụ thể trong năm từ bất kỳ một nguồn trả tiền nào, họ phải nhận được một đơn khai báo thâu nhập từ nơi trả tiền cho họ. Đối với mùa thuế năm 2018, nếu quý vị kiếm được trên $600 Mỹ kim từ các nguồn thâu nhập khác nhau (thí dụ, tiền thưởng thêm, giải thưởng vì đã giới thiệu người v.v..) quý vị phải nhận được đơn khai báo 1099-MISC, Miscellaneous Income. Và nếu quý vị kiếm được ít nhất $20,000 Mỹ kim và có ít nhất 200 giao dịch qua một cơ sở trung gian trả tiền (thí dụ, tiền kiếm được của quý vị được trả bằng thẻ tín dụng qua nhu liệu ứng dụng của Uber hay Lyft, hoặc tiền kiếm được từ hệ thống Paypal) quý vị phải nhận được đơn khai báo 1099-K, Payment Card and Third Party Network Transactions. (Sở Thuế Vụ IRS cũng sẽ nhận được các đơn khai báo thâu nhập này, vì thế quý vị nhớ báo cáo các thâu nhập đó khi khai thuế, nếu không, quý vị có thể bị sở Thuế Vụ "kiểm toán đương sự" vì không khai báo.)

Bất kỳ đơn khai báo thâu nhập nào cũng đều phải gởi đến cho quý vị hạn chót là ngày 31 tháng giêng của năm sau năm khi tiền đã kiếm được. Tuy nhiên, cho dù quý vị không nhận được (các) đơn khai báo thâu nhập hay quý vị kiếm được ít hơn con số quy định phải khai báo, quý vị vẫn phải báo cáo số tiền đó cho Sở Thuế Vụ IRS. Khai báo thâu nhập không đầy đủ có thể đưa đến hậu quả bị phạt tiền và thuế bị lượng định sau này.

Trả Thuế

Không giống như nhân viên của công ty, tiền kiếm được của người làm nghề tự do chưa tính thuế (lấy thuế) trong suốt một năm, quý vị có thể phải bị đóng thuế —và bị phạt vì đóng không đủ thuế—khi quý vị điền đơn khai thuế nếu quý vị chưa trả thuế quý vị nợ suốt năm.

Để tránh bị trong tình cảnh này, và tuân hành theo quy định của Sở Thuế (IRS), quý vị có thể trả "thuế ước tính cho mỗi quý." Quy định chung là nếu quý vị làm nghề tự do và biết trước mình phải đóng thuế trên $1,000 cho mỗi năm, IRS kỳ vọng quý vị phải trả thuế ước tính cho mỗi quý cho suốt năm đó. Thuế tiểu bang của quý vị cũng sẽ có thể bắt quý vị phải trả thuế ước tính.

Dùng Đơn 1040-ES của IRS, Estimated Tax for Individuals, để tính toán và trả thuế ước tính. Trên mạng điện toán cũng có các công cụ giúp đỡ, như taxCaster của Tourbo Tax(https://turbotax.intuit.com/tax-tools/calculators/taxcaster/).

Thuế đóng cho mỗi quý dự trù là các ngày 15 tháng 4, 15 tháng sáu, 15 tháng chín, 15 tháng giêng cho thời hạn ba tháng trước đó. (ngày chính xác phải trả khác nhau đôi chút vì có ngày cuối tuần và ngày lễ. Quý vị có thể biết được ngày chính xác phải nộp thuế chính xác cho năm nào đó tại www.IRS.gov.)

Không trả thuế đúng thời hạn có thể bị phạt. Quý vị có thể trả thuế ước tính bằng công cụ Direct Pay của IRS trên mạng điện toán (https://www.irs.gov/payments/direct-pay).

Để biết thêm chi tiết, xin đọc ấn bản IRS Publication 505, Tax Withholding and Estimated Tax.

Nên lưu ý, ngoài thuế thâu nhập ra, người làm nghề tự do phải trả thuế làm nghề tự do, bao gồm phải tự trả thuế An Sinh Xã Hội và thuế bảo hiểm Medicare (nghĩa là không có công ty nào trả phụ). Để biết thêm về thuế người làm nghề tự do phải trả, xin đọc ấn bản của IRS: Self-Employed Individuals Tax Center.

Nguồn Giúp Đỡ

IRS Sharing Economy Tax Center (hướng dẫn và có các đường dẫn nhập đến các mẫu đơn và ấn bản hữu ích cụ thể cho ai kiếm tiền trong kinh tế trao đổi)

Best Small Business Accounting Software (PCMag.com) (so sánh các apps kế toán cho các thương nghiệp nhỏ)

TurboTax (Intuit) (chỉ dẫn khai thuế và có các cuốn videos với nhiều đề tài rộng lớn về thuế, bao gồm thuế liên quan đến nghề làm tự do, công ty cũng cung cấp nhu liệu dễ hiểu để tự khai thuế trên mạng điện toán, giúp quý vị từng bước một để hoàn tất khai thuế)

MyFreeTaxes Partnership (United Way) (giúp miễn phí chuẩn bị và khai thuế tiểu bang và liên bang trên mạng điện toán bằng cách dùng chương trình H&R Block-powered software, cho người có mức thâu nhập dưới con số ấn định—$66,000 cho mùa thuế 2017)

Taxpayer Advocate Service (một hội độc lập trong Sở Thuế IRS giúp người nộp thuế giải quyết các vấn đề với sở thuế) / 877-777-4778

Trang luận bàn của Rideshare Guy phổ biến rộng rãi nhiều tin thực tiễn cho tài xế lái xe cho công ty Uber và Lyft. Xin viếng trang "Thuế" của trang mạng này để vào thư viện xem các bài viết liên quan đến các chủ đề cho tài xế. Các tin tức này sẽ tiếp tục được cập nhật để phản ánh các thay đổi trong quy định của Sở Thuế Vụ và/hay mặt bằng thực thi.

Insuring yourself in the sharing economy (Tự bảo vệ quý vị trong kinh tế trao đổi) (Consumer Action) (kim chỉ nam tự bảo vệ quý vị khi làm việc trong kinh tế trao đổi)

Đây là khuôn mẫu hướng dẫn tổng quát miễn phí, gồm có ấn bản này và kim chỉ nam cho người tiêu thụ Tự Bảo Vệ Quý Vị Trong Kinh Tế Trao Đổi (bằng tiếng Anh, Tây Ban Nha, Trung Hoa, Việt Nam và Đại Hàn), cùng với các tài liệu tập huấn có sẵn trong trang mạng: https://www.consumer-action.org/modules/module_insurance_sharing_economy để cho các hướng dẫn viên trong cộng đồng sử dụng.

Published / Reviewed Date

Published: January 11, 2019

Download File

Tax basics for earners in the ‘sharing economy’ (Vietnamese)
File Name: TaxBasics_2018_VN.pdf
File Size: 0.94MB

Sponsors

Notes

Dự Án Hướng Dẫn về Bảo Hiểm do cơ quan Consumer Action biên soạn hướng dẫn.

Filed Under

Money Management   ♦   Taxes   ♦  

Copyright

© 2017 –2024 Consumer Action. Rights Reserved.